Tám lời khuyên về cách đầu tư vào thị trường chứng khoán cho người mới bắt đầu
- Mua khoản đầu tư đúng đắn
- Tránh mua cổ phiếu riêng lẻ nếu bạn là người mới
- Tạo một danh mục đầu tư đa dạng
- Chuẩn bị cho giai đoạn suy thoái
- Hãy thử trên sàn chứng khoán ảo trước khi đầu tư tiền thật
- Giữ vững danh mục đầu tư dài hạn
- Bắt đầu ngay bây giờ
- Tránh giao dịch ngắn hạn
Mua khoản đầu tư đúng đắn
Nói thì luôn dễ hơn làm. Ai cũng có thể nhận ra một cổ phiếu hoạt động tốt trong quá khứ, nhưng dự đoán hiệu suất của một cổ phiếu trong tương lai khó hơn nhiều. Nếu bạn muốn thành công bằng cách đầu tư vào cổ phiếu riêng lẻ, sẽ cần chuẩn bị rất nhiều để phân tích công ty và quản lý khoản đầu tư.
“Khi bắt đầu nhìn vào các số liệu thống kê, bạn cần nhớ rằng các chuyên gia cũng đang xem xét từng công ty nhưng theo cách khắt khe hơn nhiều so với những gì bạn – một người không chuyên có thể làm, vậy nên đây là một trò chơi rất khó để dân không chuyên giành chiến thắng về lâu dài”, ông Dan Keady, chuyên gia hoạch định tài chính CFP, chiến lược gia chính về kế hoạch tài chính tại TIAA cho biết.
Nếu bạn đang phân tích một công ty, hãy xem xét các thông tin cơ bản, chẳng hạn như lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phiếu (EPS) hoặc tỷ lệ giá trên thu nhập (P/E). Nhưng ngoài ra bạn còn cần phải phân tích đội ngũ quản lý của công ty, đánh giá lợi thế cạnh tranh, nghiên cứu tình hình tài chính của công ty trong đó có bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập. Những điều này thậm chí mới chỉ là khởi đầu.
Xem thêm: Cổ phiếu Công nghệ: nguyên nhân gây ra cú bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ
Ông Keady cũng nói rằng gia nhập thị trường và mua cổ phiếu của sản phẩm hoặc công ty mà bạn yêu thích không phải là cách đầu tư đúng đắn. Ngoài ra, đừng đặt quá nhiều niềm tin vào hiệu suất trong quá khứ, vì điều đó không hề đảm bảo cho tương lai.
Bạn sẽ phải nghiên cứu kĩ công ty và dự đoán điều gì sẽ xảy đến tiếp theo, đó luôn là một công việc khó khăn dù là trong thời điểm thuận lợi nhất.
Tránh mua cổ phiếu riêng lẻ nếu bạn là người mới
Ai hẳn cũng từng nghe qua người nào đó nói về một vụ thắng lớn cổ phiếu hoặc một lựa chọn cổ phiếu tuyệt vời.
“Nhưng họ quên mất rằng người ta thường không nói về những khoản đầu tư khác của mình đang ngày càng tệ đi”, ông Keady nhận xét. “Vì vậy, đôi khi mọi người có một kỳ vọng không thực tế về lợi nhuận có thể tạo ra trên thị trường chứng khoán. Và đôi khi họ nhầm lẫn may mắn với kỹ năng. Bạn có thể có lúc gặp may khi chọn một cổ phiếu riêng lẻ. Nhưng rất khó để có được may mắn mãi và tránh hết được những đợt suy thoái lớn.”
Để có thể đều đặn kiếm ra tiền từ các cổ phiếu riêng lẻ, bạn cần biết rằng những dự tính tương lai của thị trường chưa thể hiện vào giá cổ phiếu. Và hãy nhớ rằng dù có những người bán ra trên thị trường, sẽ đồng thời có người mua những cổ phiếu đó với suy nghĩ rằng họ sẽ có được lợi nhuận.
Ông Tony Madsen, chuyên gia hoạch định tài chính CFP, người sáng lập NewLeaf Financial Guidance ở Redwood Falls, Minnesota, cho rằng “Có rất nhiều người thông minh làm việc này để kiếm sống, và nếu bạn là người mới làm quen, thì khả năng bạn có thể sinh lời vượt trội không cao lắm.”
Một giải pháp thay thế cho việc mua các cổ phiếu riêng lẻ là quỹ chỉ số, có thể là quỹ tương hỗ hoặc quỹ hoán đổi danh mục (ETF). Các quỹ này nắm giữ hàng chục, thậm chí hàng trăm cổ phiếu. Và mỗi cổ phiếu bạn mua của một quỹ sẽ bao gồm mọi công ty có trong chỉ số đó.
Không giống với cổ phiếu, quỹ tương hỗ và ETF có thể thu phí thường niên, mặc dù vẫn có một số quỹ miễn phí.
Tạo một danh mục đầu tư đa dạng thị trường chứng khoán
Một trong những lợi thế quan trọng của quỹ chỉ số là bạn có sẵn đa dạng cổ phiếu trong quỹ. Ví dụ: nếu bạn sở hữu một quỹ đa dạng hóa rộng dựa trên S&P 500, bạn sẽ sở hữu cổ phiếu của hàng trăm công ty thuộc nhiều ngành khác nhau. Nhưng bạn cũng có thể mua một quỹ đa dạng hóa hẹp tập trung vào một hoặc hai ngành nhất định.
Đa dạng hóa rất quan trọng vì nó làm giảm rủi ro một cổ phiếu bất kỳ trong danh mục đầu tư có thể ảnh hưởng mạnh đến hiệu suất tổng thể, và điều đó thực tế sẽ cải thiện lợi nhuận chung của bạn. Ngược lại, nếu bạn chỉ mua một cổ phiếu riêng lẻ, bạn thực sự đang bỏ toàn bộ trứng của mình chỉ trong một giỏ.
Cách dễ nhất để tạo một danh mục đầu tư đa dạng là mua một quỹ ETF hoặc một quỹ tương hỗ. Chúng đã được đa dạng hóa sẵn, và bạn không phải thực hiện bất kỳ phân tích nào về các công ty có trong quỹ chỉ số.
“Đó có thể không phải cách thú vị nhất, nhưng là cách tuyệt vời để bắt đầu”, ông Keady nhận định, “Nó giúp bạn thoát khỏi suy nghĩ rằng bạn đủ thông minh để có thể chọn đúng những cổ phiếu sẽ tăng giá mà không bao giờ giảm, và biết được khi nào nên mua vào và bán ra chúng.”
Nhưng đa dạng hóa không chỉ có nghĩa là nhiều loại cổ phiếu khác nhau. Nó cũng có nghĩa là các khoản đầu tư được dàn trải giữa nhiều loại tài sản khác nhau, vì cổ phiếu thuộc các lĩnh vực tương tự có thể di chuyển theo hướng giống nhau trước cùng một nguyên do.
Chuẩn bị cho giai đoạn suy thoái
Vấn đề khó khăn nhất cho phần lớn các nhà đầu tư là chịu đựng khoản lỗ khi đầu tư. Và bởi vì thị trường chứng khoán khá biến động, bạn sẽ gặp phải các khoản lỗ không lúc này thì lúc khác. Bạn cần buộc bản thân sẵn sàng chấp nhận những khoản lỗ này, nếu không, bạn sẽ rất dễ mua cao và bán thấp trong lúc hoảng loạn.
Một khi đã đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình, bất kỳ cổ phiếu nào mà bạn sở hữu sẽ không thể tác động quá nhiều đến lợi nhuận chung của bạn. Nếu nó vẫn ảnh hưởng, có lẽ việc mua cổ phiếu riêng lẻ không phải là lựa chọn phù hợp với bạn. Ngay cả quỹ chỉ số cũng sẽ biến động, vậy nên bạn không thể loại bỏ mọi rủi ro, hãy thử những cách bạn có thể.
Ông Madsen của công ty NewLeaf cũng cho rằng: “Bất cứ khi nào thị trường thay đổi, chúng ta đều có xu hướng cố gắng rút lui hoặc suy nghĩ lại về mức độ sẵn sàng tham gia của mình.”
Đó là lý do tại sao bạn cần phải chuẩn bị cho những cuộc suy thoái có thể xảy ra bất cứ lúc nào, như đã từng xuất hiện trong năm 2020. Bạn cần phải vượt qua những biến động ngắn hạn để có được lợi nhuận hấp dẫn trong dài hạn.
Bạn cần biết rằng hoàn toàn có thể mất tiền khi đầu tư, vì cổ phiếu không có nguyên tắc bảo đảm. Nếu đang tìm kiếm lợi nhuận được đảm bảo, chứng chỉ tiền gửi lãi suất cao có lẽ sẽ phù hợp hơn.
Ông Keady cảnh báo rằng khái niệm về sự biến động của thị trường có thể khá khó hiểu với các nhà đầu tư mới hay thậm chí những người đã có kinh nghiệm.
“Một điều thú vị là mọi người sẽ nhận thấy biến động thị trường khi thị trường đi xuống”, ông Keady nhận định. “Tất nhiên, khi thị trường tăng lên nó cũng đang biến động – ít nhất là từ quan điểm thống kê – vì nó đang di chuyển khắp. Vì vậy, điều quan trọng là sự biến động mà mọi người thấy khi thị trường tăng, cũng sẽ thấy được ở thị trường giảm. “
Hãy thử trên sàn chứng khoán ảo trước khi đầu tư tiền thật
Một cách để bước vào thế giới đầu tư mà không phải mạo hiểm là sử dụng các sàn chứng khoán ảo. Sử dụng tài khoản giao dịch trực tuyến với tiền ảo sẽ không khiến tiền thật của bạn gặp rủi ro. Bạn cũng từ đó có thể xác định phản ứng của bản thân nếu thực sự kiếm được hay bị mất tiền.
“Điều này có thể rất hữu ích vì nó giúp mọi người vượt qua niềm tin rằng họ thông minh hơn thị trường”, ông Keady nói. “Rằng họ luôn có thể chọn những cổ phiếu tốt nhất, mua vào và bán ra trên thị trường vào đúng thời điểm.”
Tự hỏi bản thân tại sao bạn lại đầu tư có thể giúp xác định xem đầu tư vào cổ phiếu có dành cho bạn hay không.
“Nếu nghĩ rằng bằng cách nào đó sẽ có người chiến thắng được thị trường, chọn được toàn những cổ phiếu tốt nhất, có lẽ bạn nên thử trên thị trường chứng khoán ảo hoặc theo dõi một vài cổ phiếu để xem liệu bạn có thực sự làm được hay không,” ông Keady nói.
“Sau đó, nếu bạn dần nghiêm túc hơn với việc đầu tư, thì tôi nghĩ bạn – mà thực ra là tất cả chúng ta, bao gồm cả bản thân tôi – tốt nhất nên có một danh mục đầu tư đa dạng, ví dụ như của các quỹ tương hỗ hoặc các quỹ hoán đổi danh mục”.
Giữ vững danh mục đầu tư dài hạn
Ông Keady cho rằng đầu tư nên là một hoạt động lâu dài. Ông cũng cho rằng bạn nên tách mình ra khỏi vòng xoáy tin tức hàng ngày.
Bằng cách bỏ qua tin tức tài chính mỗi ngày, bạn sẽ có thể bồi đắp sự kiên nhẫn cần thiết để tiếp tục cuộc chơi đầu tư lâu dài. Theo dõi danh mục đầu tư của bạn không thường xuyên cũng hữu ích, để bạn không trở nên mất nhuệ khí hoặc quá phấn khích. Đây là những lời khuyên tuyệt vời cho những người mới bắt đầu, thường vẫn chưa quản lý được cảm xúc của mình khi đầu tư.
“Đôi khi có những chu kỳ tin tức trở nên hoàn toàn tiêu cực và có thể gây quá tải cho mọi người”, ông Keady nói.
Một chiến lược cho người mới bắt đầu là thiết lập lịch và xác định trước thời điểm bạn sẽ đánh giá danh mục đầu tư của mình. Ông Keady cho rằng việc tuân thủ nguyên tắc này sẽ ngăn bạn không bán tháo chứng khoán trong giai đoạn biến động, hay không nhận được đầy đủ lợi ích từ một khoản đầu tư hiệu quả.
Bắt đầu ngay bây giờ
Chọn thời cơ hoàn hảo để gia nhập và đầu tư vào thị trường chứng khoán thường không hiệu quả. Không ai biết chắc chắn 100% thời điểm tốt nhất để gia nhập thị trường. Và đầu tư vốn là một hành vi dài hạn. Không có thời điểm nào là hoàn hảo để bắt đầu.
Ông Keady cho rằng: “Điều cốt lõi của việc đầu tư là không chỉ nghĩ về nó mà cần bắt tay thực hiện. Và bắt đầu luôn. Bởi nếu bạn đầu tư từ bây giờ và đều đặn theo thời gian, thì khoản lãi kép đó thực sự có thể thúc đẩy kết quả của bạn. Nếu bạn muốn đầu tư, điều quan trọng là phải thực sự bắt tay vào làm và có… một chương trình tiết kiệm đều đặn, để có thể đạt được mục tiêu của mình theo thời gian”.
Tránh giao dịch ngắn hạn
Hiểu được bạn đang đầu tư cho mục tiêu dài hạn hay ngắn hạn cũng giúp xác định chiến lược của bạn, và xem liệu bạn có nên đầu tư hay không. Đôi khi các nhà đầu tư ngắn hạn có những kỳ vọng không thực tế về tăng trưởng tiền của họ.
Và nghiên cứu chỉ ra rằng phần lớn những nhà đầu tư ngắn hạn, ví dụ như các trader trong ngày, đều mất tiền. Bạn đang cạnh tranh với những nhà đầu tư năng lực tốt và máy tính được lập trình mạnh mẽ, và có lẽ hiểu rõ về thị trường hơn bạn.
Các nhà đầu tư mới cần nhận thức rằng việc mua và bán cổ phiếu thường xuyên có thể trở nên đắt đỏ. Nó gây ra thuế và các khoản phí, ngay cả khi hoa hồng giao dịch của nhà môi giới bằng 0.
Nếu bạn đang đầu tư ngắn hạn, bạn có nguy cơ không có tiền của mình ngay lúc cần.
Ông Madsen cho rằng: “Khi tôi tư vấn cho khách hàng, những khoản đầu tư trong đôi ba năm thường khiến tôi do dự nếu chấp nhận quá nhiều rủi ro thị trường.”
Tùy thuộc vào mục tiêu tài chính của bạn mà tài khoản tiết kiệm, tài khoản thị trường tiền tệ hoặc chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn có thể là những lựa chọn tốt hơn để kiếm tiền trong ngắn hạn.
Các chuyên gia thường khuyên nhà đầu tư rằng họ chỉ nên đầu tư vào thị trường chứng khoán nếu có thể giữ số tiền đã đầu tư ít nhất từ 3 đến 5 năm. Tiền mà bạn cần cho một mục đích cụ thể trong vài năm tới nên được đầu tư vào các kênh có rủi ro thấp, chẳng hạn như tài khoản tiết kiệm hoặc chứng chỉ tiền gửi có lợi suất cao.
Kết luận
Đầu tư vào thị trường chứng khoán có thể rất sinh lời, đặc biệt nếu bạn tránh được một số cạm bẫy mà hầu hết các nhà đầu tư mới hay gặp phải. Những người mới bắt đầu nên có một kế hoạch đầu tư phù hợp cho mình và kiên trì thực hiện nó bất kể giai đoạn tốt xấu của thị trường.
Thủy Linh – Theo bankrate.com
