Nhiều người rất tự hào về lịch sử xây dựng đất nước bằng pháp luật của ông cha, đó là cả một thời oanh liệt, hào hùng. Vậy ai là người xuất bản bộ luật thành văn đầu tiên ở nước ta nhằm giúp đất nước phát triển? Làm thế nào để sử dụng bộ luật có hiệu quả? Tất cả sẽ được đề cập chi tiết trong bài viết sau đây của cafeforexvn về bộ luật hành văn.
Tìm hiểu về Bộ Luật thành văn đầu tiên ở nước ta
Bộ Luật thành văn đầu tiên của nước ta là tập hợp các quy tắc xử sự được ghi lại hoặc quy định thành văn bản cụ thể và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành đúng trình tự, thẩm quyền tại bất kỳ thời điểm nào.
Luật thành văn là luật thành văn không phải bằng miệng, và nó sẽ được viết bởi nhà lập pháp. Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta theo Đại Việt sử ký toàn thư là bộ luật Hình Thư.
Khái niệm bộ luật thành văn
Bộ luật được ban hành dưới thời vua Lý Thái Tông, vị vua thứ hai của triều đại nhà Lý, từ năm 1028 đến năm 1054. Đây là bộ luật vừa dựa trên phong tục, luật lệ từ xưa, mặt khác lại phù hợp với tham khảo của Tang Lu (Trung Quốc). Bộ Hình Luật gồm 3 quyển sẽ quy định về tổ chức triều đình, quân đội và hệ thống quan lại.
Ngoài ra, còn có các điều khoản quy định hình phạt đối với những hành vi gây nguy hiểm cho xã hội. Đồng thời, bộ luật này cũng có những quy định về một số vấn đề về sở hữu, mua bán đất đai, tài sản… Bộ luật hình sự này ra đời thay thế cho các quy định, luật, nghị định trước đây.
Nhà Lý biên soạn và ban hành bộ Hình luật là bộ luật thành văn chế độ quân chủ đầu tiên của Việt Nam vào năm 1042. Bộ Hình thư ra đời nhằm thay thế các quy định, quy tắc và nghị định của quá khứ. Nhu cầu và tác dụng của Hình thư được thể hiện trong nhận xét sau:
“Xưa trong nước tranh chấp phiền phức, các quan chức duy trì công việc của họ trong sự tuân thủ nghiêm ngặt của pháp luật, để khắc nghiệt và thậm chí không công bằng. Nhà vua lấy làm thương xót, sai sửa định luật lệnh, châm chước cho, thích dụng với thời bấy giờ, biên ra điều khoản làm sách hình luật của mọi triều đại để cho người xem dễ biết. Sách làm xong thì sẽ ban chiếu cho thi hành. Dân đều thấy tiện”
Theo Lê Quý Đôn trong Đại Việt thông sử, bộ sách của Lý Thái Tông gồm 3 quyển. Tuy không biết thư thời Lý nhưng qua các sắc phong được sử sách cổ ghi lại, chúng ta cũng có thể thấy rõ bản chất của pháp luật thời Lý.
Trước đây, việc tranh chấp trong nước nhàm chán, quan lại tuân thủ nghiêm ngặt pháp luật, để làm khó, thậm chí nhiều người bị oan. Một bộ luật với những quy định rõ ràng làm cơ sở cho việc tranh tụng là thực sự cần thiết.
Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta ban hành nội dung, quy định bảo vệ nhà vua và giai cấp thống trị, có cách xử phạt riêng đối với những người phạm tội, bảo vệ và xét xử công bằng cho nhân dân, cải thiện cuộc sống.
Mục đích ban hành bộ luật thành văn
Tuy đưa thư từ nhưng Lý Thái Tông chủ trương không nặng về hình phạt, coi trọng cải hóa dân chúng. Đối với những tội nhẹ, Lý Thái Tông đã đặt ra quy chế nhận tiền chuộc. Do đó, xã hội ngày càng bớt hỗn loạn.
Mục đích của việc ban hành bộ luật thành văn
Lý Thái Tông cũng là một vị vua rất kiên nhẫn với nhân dân. Mỗi khi mất mùa, đói kém, chiến tranh trở lại, nhà vua lại giảm thuế cho dân. Vì vậy, người dân rất phấn khởi, phục tùng tận tình.
Vua Lý Thái Tông trị vì 27 năm, mất năm 1054, hưởng thọ 55 tuổi. Vì văn võ song toàn, nhưng cũng rất nhân từ, độ lượng, Lý Thái Tông xứng đáng được xếp vào một trong những vị vua tài giỏi nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. 27 năm, Lý Thái Tông đã 6 lần đổi niên hiệu: Thiện Thành (1028-1034), Thông Thụy (1034-1039), Càn Phù Hữu Đạo (1039-1042), Minh Đạo (1042-1044), Thiên Cầm Thành Vũ (1044-1049), Sùng Hưng Đại Bảo (1049).
Một số quy định của Bộ luật hành thư
- Người dân bị cấm mổ gia súc lấy thịt, ai phạm tội sẽ bị trừng phạt rất nặng. Những người giết gia súc bừa bãi mà không tuân theo các quy định sẽ bị trừng phạt rất nghiêm khắc, có thể bị phạt tiền và đánh đòn.
- Không được lấy con gái nhà địa phương, không được xăm mình, ai phạm tội sẽ bị tịch thu gia sản.
- Ai ăn cắp lúa của dân, sẽ bị đánh 100 trượng. Không lấy được mà làm hại người khác thì bị phạt. Lính tham của dân thì đánh trăm trượng, yêu ba mươi chữ.
Một số quy định của bộ luật thành văn
Ngoài những quy định trên thì bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta còn có những quy định khác.
Sự cần thiết và tác dụng của bộ luật thành văn
Trước kia việc kiện tụng trong nước rất phiền toái, quan lại giữ luật pháp để dân chúng kiêng nể, cốt làm cho nghiêm khắc, thậm chí nhiều người bị oan uổng quá đáng. Chính vì vậy, việc cho ra đời một bộ luật thành văn với những quy định rõ ràng làm căn cứ cho việc xét xử là thật sự cần thiết.
Bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta ra đời có một số tác dụng như sau:
- Bộ luật ra đời thay thế các quy định, luật lệ, sắc lệnh trước đây. Pháp luật đặt ra những nội dung và quy định bảo vệ nhà vua và giai cấp thống trị. Có hình phạt riêng cho những người phạm tội.
- Bảo vệ và xét xử công bằng cho nhân dân, cải thiện dân sinh, đất nước hòa bình, ổn định.
Kết Luận
Ở trên, bạn sẽ tìm thấy thông tin liên quan đến bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta. Hi vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử của ông cha ta.
