Ngay cả khi những đứt gãy về chuỗi cung giảm nhiệt, tăng trưởng thu nhập và lạm phát kỳ vọng sẽ đẩy giá tiêu dùng tăng cao. Liên tục xuất hiện những tin xấu về lạm phát.
Tác động của lạm phát với kinh tế
Tại các quốc gia giàu trên thế giới, lạm phát đã tăng trên 9% so với cùng kỳ năm ngoái, mức cao nhất kể từ những năm 1980. Ở nhiều quốc gia, niềm tin của người tiêu dùng thậm chí còn cao hơn so với những ngày đầu của COVID-19. Tất cả các chỉ số kinh tế “thời gian thực”, từ bán bất động sản đến sản xuất, đều cho thấy tăng trưởng kinh tế đã chậm lại đáng kể.
Xem thêm: Đồng bạc xanh đẩy vàng xuống đáy mới
Vì vậy, chỉ số giá tiêu dùng trong tương lai sẽ là vấn đề quan trọng nhất đối với nền kinh tế thế giới. Nhiều nhà dự đoán kỳ vọng lạm phát hàng năm sẽ giảm bớt, một phần là do giá hàng hóa đã tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Trong báo cáo mới nhất, Cục Dự trữ Liên bang (FRB) tuyên bố rằng lạm phát ở Hoa Kỳ sẽ giảm từ 5,2% trong năm nay xuống 2,6% vào cuối năm 2023.
Sự biến động lạm phát trong tương lai vẫn khó lường. Có một số dấu hiệu cho thấy áp lực giá sẽ xuất hiện trong thời gian tới. Đặc biệt, ba chỉ số phản ánh thực tế là lạm phát ở các nền kinh tế tiên tiến không trở lại mức thấp trước đại dịch. Đó là tăng trưởng tiền lương và thu nhập, tăng kỳ vọng lạm phát cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Có bằng chứng cho thấy công nhân và người lao động đã bắt đầu nêu yêu sách đòi tăng tiền lương. Điều này có thể dẫn đến các vòng xoáy giá mới, vì các công ty cần tìm cách tính các chi phí bổ sung này vào giá thành sản phẩm.
Theo khảo sát của Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha, hơn một nửa số thỏa thuận thương lượng tập thể ký năm 2023 để giải quyết tranh chấp công nghiệp có “điều khoản bổ sung” chỉ ra rằng tiền lương và thu nhập tự động được điều chỉnh theo lạm phát được đưa vào.
Tại Đức, công đoàn Metallwerk, tổ chức đại diện cho quyền lợi của người lao động trong ngành luyện kim và cơ khí, đang kêu gọi gần 4 triệu công nhân trong lĩnh vực này tăng lương từ 7-9%. Ở Anh, công nhân đường sắt đình công đòi tăng lương 7%. Những diễn biến này cho thấy tăng trưởng tiền lương và thu nhập vẫn là một chủ đề nóng.
Yêu sách tăng thu nhập phần nào đó phản ánh tâm lý lo ngại của người tiêu dùng về lạm phát, đây là yếu tố thứ hai làm phức tạp sự đảo chiều của giá tiêu dùng. Tại Hoa Kỳ, kỳ vọng của người tiêu dùng về lạm phát ngắn hạn đang tăng nhanh. Tại Canada, hầu hết người tiêu dùng kỳ vọng lạm phát sẽ đạt 7% trong năm tới, mức cao nhất so với bất kỳ quốc gia phát triển nào.
Nhân tố thứ ba liên quan đến lạm phát thuộc về kỳ vọng của các công ty, doanh nghiệp. Lạm phát kỳ vọng trong khối bán lẻ hiện đứng ở mức cao nhất mọi thời đại tại 1/3 các nước thành viên Liên minh châu u (EU).
Theo khảo sát của Ngân hàng Trung ương Anh cho thấy giá quần áo cho bộ sưu tập thu-đông sắp tới tại nước này dự kiến sẽ tăng 7-10% so với năm ngoái. Theo khảo sát của Ngân hàng FED chi nhánh Dallas đối với giới doanh nghiệp cho thuê nhà đất, người tiêu dùng Mỹ ngày càng không chấp nhận mức giá tăng thêm nữa.
Giá cả hàng hóa là hy vọng tốt nhất để kiểm soát lạm phát. Giá ô tô, tủ lạnh … tăng mạnh do gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ khiến lạm phát tăng vọt vào năm 2021. Có một tín hiệu mới cho thấy tình trạng đứt gãy đã được xoa dịu. Ví dụ, giá cước vận chuyển container đường biển từ Cảng Thượng Hải đến Cảng Los Angeles đã giảm khoảng 25% trong tháng Ba.
Giới bán lẻ trong nhiều tháng trước đây cũng đầu tư lớn cho tăng kho hàng dự trữ và giờ chuyển sang giảm giá bán để giải phóng kho. Sản xuất ô tô cuối cùng đã lấy lại đà tăng trưởng ở Hoa Kỳ, và giá ô tô đã qua sử dụng đã giảm sau đợt nắng nóng năm 2021.
Về lý thuyết, giá hàng hóa giảm sẽ giúp giảm thiểu lạm phát gia tăng ở các nền kinh tế tiên tiến, tránh khủng hoảng chi phí sinh hoạt, tạo điều kiện cho các ngân hàng trung ương ra quyết định chính sách, và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế … Tuy nhiên, quá trình hạ nhiệt lạm phát bị kéo dài do tất cả các chỉ số đều dẫn đến lạm phát quay trở lại trong tương lai. Sẽ không quá ngạc nhiên nếu giá tiêu dùng tăng vọt vào một thời điểm nào đó.
