Cafeforexvn – Trong những năm gần đây, giao dịch định lượng (Quantitative/Quant trading) đã trở thành một thuật ngữ quen thuộc của thị trường vốn.
Sự gia tăng nhanh chóng của giao dịch dựa trên thuật toán cùng với các xu hướng như học máy đã khiến một số chuyên gia nghĩ rằng mọi quỹ giao dịch cuối cùng sẽ trở thành một quỹ định lượng. Tiền kỹ thuật số được sinh ra trong kỷ nguyên vàng của tài chính định lượng và bản chất kỹ thuật số cũng như có thể lập trình của tiền ảo làm cho nó trở thành một lớp tài sản lý tưởng cho các chiến lược giao dịch định lượng. Tuy nhiên, giao dịch định lượng trong thị trường tiền điện tử rất khác với giao dịch các loại tài sản khác và đi kèm với nó là rất nhiều thách thức.
Có một số yếu tố tương đối đơn giản làm cho các chiến lược định lượng trong giao dịch tiền kỹ thuật số trở nên độc nhất. Để hiểu rõ hơn những yếu tố này, trước hết cần phải nắm được quá trình hình thành giao dịch định lượng.
Sơ lược về quá trình hình thành tài chính định lượng
Nguồn gốc của tài chính/giao dịch định lượng được cho là bắt nguồn từ nghiên cứu của các nhà toán học như Louis Bachelier và công trình chuyên đề “Lý thuyết đầu cơ” của ông, trong đó phác thảo một mô hình cho các lựa chọn giá theo phân phối bình thường. Những ý tưởng của Bachelier hầu như bị lãng quên trong hơn một thế kỷ trước khi được các nhà kinh tế học, bao gồm Paul Samuelson và Robert Merton, khám phá lại trong nghiên cứu về định giá quyền chọn.
Trong nửa đầu thế kỷ 20, hầu hết các nghiên cứu xung quanh tài chính định lượng vẫn thiếu các ứng dụng thực tế. Điều này bắt đầu thay đổi vào những năm 1950 khi Harry Markowitz sử dụng các phương pháp tài chính dựa trên mô hình toán học để tối ưu hóa danh mục đầu tư, mở ra cánh cửa cho giao dịch bằng thuật toán khi thực hiện hành động mua một số lượng lớn chứng khoán.
Một nhân vật đáng chú ý khác trong lịch sử tài chính định lượng là nhà toán học và là nhà quản lý quỹ phòng hộ nổi tiếng Edward Thorp, người đã ứng dụng những nghiên cứu của mình trong việc mô phỏng và dự đoán các trò chơi thẻ blackjack để lợi dụng sự bất thường về giá cả trong thị trường chứng khoán. Những ý tưởng tương tự với cách làm của Thorp đã được hai nhà kinh tế Fischer Black và Myron Scholes hợp thức hóa khi phát triển mô hình Black-Scholes, được trao giải Nobel Kinh tế năm 1997. Cho tới giờ, các ý tưởng này vẫn là trung tâm của các chiến lược giao dịch định lượng, bao gồm cả các giao dịch trên thị trường tiền kỹ thuật số.
Mặc dù có nguồn gốc từ nghiên cứu học thuật, song lịch sử giao dịch định lượng lại có liên quan chặt chẽ với sự phát triển công nghệ trên thị trường vốn. Từ quá trình chuyển đổi từ sàn giao dịch truyền thống sang thị trường điện tử, từ sự xuất hiện của các sàn giao dịch ngầm (Dark Pools) tới sự nở rộ của học máy (Machine Learning), hầu hết các sự kiện quan trọng này đều được kích hoạt bởi những đột phá công nghệ.
Đầu những năm 2000 đã trở thành kỷ nguyên vàng của giao dịch định lượng, khi hàng tỷ USD chảy từ các quỹ giao dịch truyền thống sang các quỹ giao dịch định lượng. Đây cũng chính là nơi mà tiền kỹ thuật số (Crypto) được sinh ra. Tiền kỹ thuật số không chỉ đại diện cho một loại tài sản mới mà còn là một bước đột phá công nghệ trong thị trường tài chính và kết quả là, tạo ra một sân chơi khổng lồ của giao dịch định lượng.
Tham khảo:
Điều gì tạo nên sự khác biệt của giao dịch định lượng trên thị trường tiền kỹ thuật số?
Bất chấp sự đa dạng trong thị trường tài chính, cơ chế của các chiến lược giao dịch định lượng giữa các loại tài sản vẫn tương đối giống nhau. Các chiến lược định lượng giao dịch hợp đồng tương lai dầu hoặc cổ phiếu truyền thống hầu như không có sự khác biệt về bộ dữ liệu, kỹ thuật và cơ sở hạ tầng. Thú vị hơn, sự phát triển công nghệ trên thị trường tài chính đã mang lại lợi ích khá đồng đều cho tất cả các loại tài sản. Ví dụ, khi các sàn giao dịch ngầm được thiết lập, chúng đã được các quỹ giao dịch tần suất cao (High-frequency trading, viết tắt: HFT) sử dụng để giao dịch tất cả các loại công cụ tài chính. Từ quan điểm đó, công nghệ giao dịch định lượng đã phát triển với tốc độ rất giống nhau trên tất cả các loại tài sản.
Tiền kỹ thuật số là loại tài sản đầu tiên kết hợp các công cụ tài chính mới với các cải tiến công nghệ gia tăng như lập trình hoặc phân cấp. Có một số yếu tố làm cho các chiến lược giao dịch định lượng trên thị trường tiền điện tử trở nên độc đáo, nhưng hầu hết chúng có thể được nhóm thành ba loại cơ bản: nguồn Alpha gốc mới, Primitives tài chính có thể lập trình và Mô hình rủi ro phi truyền thống.
Alpha
Alpha trong giao dịch định lượng được hiểu là mức lợi nhuận vượt quá của một khoản đầu tư so với lợi nhuận của một chỉ số chuẩn. Các chiến lược giao dịch định lượng sẽ sử dụng các bộ dữ liệu để xác định yếu tố Alpha, và về cơ bản, các bộ dữ liệu này trong giao dịch các loại tài sản như hàng hóa, cổ phiếu hoặc tiền tệ đều giống nhau. Sổ lệnh giao ngay hoặc sổ lệnh phái sinh, báo cáo thu nhập và báo cáo ngân hàng trung ương là một số nguồn Alpha phổ biến được sử dụng trong các mô hình định lượng trên thị trường vốn truyền thống. Tiền điện tử là lớp tài sản đầu tiên giới thiệu một nguồn Alpha gốc mới dưới dạng bộ dữ liệu blockchain.
Hồ sơ blockchain là một nguồn vô cùng phong phú để trích xuất thông tin thông minh liên quan đến hành vi của các bên liên quan trong hệ sinh thái tiền điện tử như sàn giao dịch, thợ đào, người nắm giữ lớn (cá voi), người nắm giữ dài hạn và các bên có liên quan khác. Từ dán nhãn thủ công đến các mô hình phân loại học máy, có một số chiến lược giúp xác định các thực thể được liên kết với địa chỉ blockchain. Thông tin đó có thể cho phép các chiến lược phát hiện các tín hiệu giao dịch dựa trên dòng vốn vào và ra các địa chỉ liên quan, chẳng hạn như ví nóng của một sàn giao dịch có thể truy cập trực tuyến. Từ quan điểm đó, blockchain đại diện cho một nguồn Alpha mới có thể tạo ra các loại chiến lược định lượng mới được điều chỉnh cụ thể cho tài sản tiền điện tử.
Primitives
Các chiến lược định lượng trong giao dịch các công cụ tài chính truyền thống tập trung vào việc đưa ra dự đoán về tình trạng của thị trường và thực hiện các hành động dựa trên những dự đoán đó. Tuy nhiên, quá trình xử lý hạ tầng cho những hành động này lại phụ thuộc vào các hoạt động tài chính như tạo lập thị trường, cho vay hoặc bảo hiểm, được kiểm soát bởi các trung gian ít người biết tới bên ngoài chính các mô hình định lượng. Các trung gian vận hành những hoạt động tài chính này được gọi chung là Primitives.
Trong thị trường tiền điện tử, mô hình tài chính phi tập trung (DeFi) đã đưa ra một ý tưởng là loại bỏ sự tồn tại của các Primitives tài chính truyền thống bằng các hợp đồng giao dịch thông minh (Smart Contracts), không chỉ minh bạch về chức năng mà còn có thể dễ dàng truy cập bởi các chiến lược định lượng. Ý tưởng đơn giản này thêm một vectơ hoàn toàn mới cho các mô hình định lượng trong giao dịch tiền điện tử và đặc biệt là DeFi.
Ngoài việc mô hình hóa các dự đoán và thực hiện các giao dịch, các mô hình định lượng DeFi có thể tương tác với một lớp Primitives tài chính như các nhà cho vay, các nhà lưu trữ, tạo lập thị trường và nhiều thực thể khác. Ngoài ra, hành vi của những Primitives này tạo ra một dấu chân kỹ thuật số trên dữ liệu on-chain và chúng có thể được kết hợp như một nguồn thông minh độc nhất trong các mô hình định lượng. Việc thay thế các bên trung gian ít được biết tới bằng các hợp đồng thông minh minh bạch và có thể lập trình đã cho thấy mức độ tự động hóa cũng như tầm quan trọng của dữ liệu thông minh trong các chiến lược định lượng DeFi, điều không thể có được ở các thị trường vốn truyền thống.
Mô hình rủi ro
Gần như ngay từ khi ra đời, quản lý rủi ro đã là một thành phần thiết yếu của chiến lược giao dịch định lượng. Các mô hình quản lý rủi ro truyền thống trong các chiến lược này được phát triển dựa trên các khái niệm liên quan đến giá như biến động hoặc phòng chống rủi ro.
Tiền điện tử là một loại tài sản kỹ thuật số và có thể lập trình. Chính bản chất này khiến tiền điện tử còn bao hàm các vectơ rủi ro khác nhau ngoài các chiến lược giao dịch định lượng truyền thống. Khi giao dịch tiền kỹ thuật số, các chiến lược giao dịch định lượng phải cân nhắc tới các yếu tố có thể xảy ra của những sự kiện như sửa đổi mã nguồn mở (yêu cầu người dùng cập nhật phần mềm nguồn mở để đảm bảo mọi người đều chạy cùng một phiên bản mã giống nhau), tấn công thanh khoản, hack hợp đồng thông minh hoặc ra mắt giao thức mới… Mặc dù thị trường tiền điện tử vẫn thiếu một lý thuyết quản trị rủi ro chính thức, trong đó bao gồm các yếu tố mới như trên, nhưng hầu hết các mô hình giao dịch định lượng hiện nay đều cho thấy người dùng đã có sự nhận thức mang tính cá nhân về những yếu tố rủi ro này. Nói cách khác, khi các chiến lược định lượng trong giao dịch tiền điện tử phát triển, các mô hình quản lý rủi ro tương ứng của chúng cũng phát triển theo.
Tham khảo thêm:
Cơn bão hoàn hảo
Sự xuất hiện của tiền điện tử trùng hợp với sự bùng nổ của thị trường và công nghệ, khiến nó trở thành loại tài sản hoàn hảo cho các chiến lược giao dịch định lượng.
Thứ nhất, tiền điện tử được sinh ra trong kỷ nguyên vàng của giao dịch định lượng. Đây là thời điểm các nhà quản lý tài sản theo phương pháp giao dịch định lượng đang nhận được mức độ chú ý không cân xứng so với các lựa chọn phương pháp giao dịch khác.
Thứ hai, tiền điện tử ra đời trùng hợp với sự xuất hiện của làn sóng ứng dụng công nghệ học máy và học sâu. Những công nghệ này cũng đang thúc đẩy mức độ đổi mới không cân xứng trong các mô hình giao dịch định lượng.
Cuối cùng, bản chất kỹ thuật số và có thể lập trình của tiền điện tử cho phép sự xuất hiện của các công cụ tài chính mới như DeFi, tạo ra một sân chơi mới cho các chiến lược định lượng.
Mặc dù có sự giao cắt của các yếu tố tích cực, song việc xây dựng các chiến lược giao dịch định lượng trên thị trường tiền kỹ thuật số lại rất khác với thị trường vốn truyền thống. Các nguồn Alpha chưa được khám phá, một thế hệ Primitives tài chính mới và các mô hình rủi ro phi truyền thống là một số yếu tố mở rộng thêm ranh giới của giao dịch định lượng trên thị trường tiền kỹ thuật số.
Tiền kỹ thuật số có thể không được thiết kế cho các chiến lược giao dịch định lượng, nhưng cuối cùng nó có thể là lớp tài sản xúc tác cho một làn sóng đổi mới mới trong không gian lượng tử.
Đỗ Hiền-Theo coindesk
